Gedrag

De komst van een nieuwe bewoner is altijd iets om naar uit te kijken. Een nieuw drink- en eetbakje, kattenbak, mandje voor de poes zijn belangrijke dingen om aan te schaffen, zodat de kat zich snel thuis voelt. Toch moeten we ook denken aan de gezondheid van de kat, en is het raadzaam altijd eens langs te komen met de nieuwe bewoner voor een algemene controle en te voorzien in enkele belangrijke aspecten van de gezondheid van uw kat. Wat er precies kan en moet gebeuren staat hieronder verder uitgelegd.

Identificatie en registratie

Identificatie en registratie bij de kat is verplicht. De chip is een rijstkorrel groot en wordt onder de huid geplaatst ter hoogte van de hals. Deze kleine ingreep gebeurt maar eenmalig in het leven van de kat, en kan tegelijk met de vaccinatie geplaatst worden.

de kat wordt geregistreerd in een officiële databank van België, catID.

Vaccinatie

Er zijn een aantal besmettelijke kattenziektes waartegen de kat kan gevaccineerd worden.
Vaccinatie van katten is niet verplicht, met uitzondering van hondsdolheid, wat u nodig hebt om naar het buitenland te gaan.

Kattenziekte en kattenniesziekte

Dit is de basisvaccinatie bij de kat, en is sterk aan te raden bij zowel kittens als volwassen katten. De eerste vaccinatie moet na 3 weken herhaald worden; daarna is de kat beschermd voor één jaar. Dan is een jaarlijkse herhaling voldoende om uw huisdier te beschermen.

Leucose

Dit is een virus die voorkomt op plaatsen waar veel katten met nauw contact bij elkaar leven, zoals bv asielen, catteries, een plaats waar veel zwerfkatten zitten. De ziekte is ongeneselijk.
Wanneer uw kat veel buitenkomt en in contact komt met andere katten is het aan te raden uw kat tegen het leucosevirus te vaccineren.

Ontwormen

Wormen komen heel vaak voor bij katten. Deze wormen zijn ook besmettelijk voor de mens dus het is belangrijk op regelmatige basis uw huisdier te gaan ontwormen. Zeker bij kittens is het heel belangrijk om goed en regelmatig te ontwormen.

Wij raden volgend ontwormingsschema aan:
kittens: 3 weken – 5weken – 8weken – 3maanden – 4 maanden – 5 maanden – 6 maanden
Katten vanaf de leeftijd van 6 maanden worden best om de 3 tot 6 maanden ontwormd.

Ectoparasieten

Dit zijn parasieten die bovenop het dier leven. De meest bekende ectoparasiet is de vlo. Deze parasiet leeft van het bloed van de kat. Ze kan honderden eitjes per dag leggen. Een deel van die eitjes blijft op de vacht, maar een groot deel valt van het dier. De favoriete ligplaatsen van uw huisdier kunnen dus ook een bron van besmetting zijn. Behandel daarom het ganse jaar door uw kat preventief tegen vlooien.. De vlo is ook een tussengastheer van de lintworm, dus vaak gaan vlooien- en lintwormenbesmettingen samen. Er bestaan verschillende producten tegen vlooien. Afhankelijk van het werkzame bestanddeel hebben ze een andere gebruiksaanwijzing. Vraag meer raad aan de dierenarts of assistente.

Voeding

Tot slot is het ook belangrijk van uw kat de optimale voeding te geven die hij verdient. Kies voor een kwaliteitsmerk zoals Royal canin, Hill’s, Eukanuba,…
Er zijn oneindig veel soorten voeding, en vaak zijn deze aangepast aan de levensfase en/of activiteit van uw kat.

Een kitten die nog moet groeien heeft een heel andere voeding nodig dan een oudere kat.
Voor katten met een medisch probleem bestaan er ook allerlei soorten dieetvoer, denken we maar aan een kat met nierproblemen, urinestenen, diabetes,…

Heeft u meer vragen over de juiste voeding voor uw dier? Aarzel niet om contact op te nemen voor indivueel advies op maat voor uw kat.

Een gelukkige kat in huis is een gelukkig baasje.

Katten die ongelukkig zijn kunnen ongewenst gedrag vertonen zoals sproeien, plassen, krabben, agressie,… vertonen.

Hoe zie ik als mijn kat gelukkig is?

Staart

Een gelukkige kat draagt haar staart omhoog of in een ontspannen vraagteken. Katten die angstig zijn dragen hun staart laag om niet op te vallen. Kwispelen is een teken van irritatie of opwinding tijdens jacht of spel. ‘Droogsproeien’ is een teken van opwinding dus een positief teken.

Snoet

Het likken van de lippen is een teken van stress (tenzij de kat net gegeten of gedronken heeft). Ze geeuwen bij stress of om zichzelf comfortabel te doen voelen (tenzij ze net wakker zijn).

Snorharen

Snorharen die dicht tegen de wangen staan horen bij een angstige kat. Een ontspannen kat of een kat die wil spelen/jagen, heeft de snorharen breed en naar voren.

Vacht

Heel snel likken van de vacht is een stresssignaal. Een kat die op haar gemak is gaat wassen met lange, rustige halen.

Oren

De oren naar voor en ontspannen horen bij een ontspannen kat. Een boze of angstige kat heeft de oren naar achteren gericht of plat in de nek. 

De checklist voor een gelukkige kat

Voeding

Een kat is een solitaire jager in de natuur. Dit wil zeggen dat zij liefst alleen eet, en vele keren per dag (5 tot 20 porties per dag).

Voorzie voldoende eetmogelijkheden, zeker in een multi katten huishouden. 

Elke kat moet zijn eigen bakje hebben, liefst op verschillende plaatsen in het huis, zodat elke kat, op zijn eigen tempo kan eten zonder gestoord te worden. De norm is het aantal katten + één (voor alle bronnen).

Ze eten graag uit lage brede kommen zodat de snorharen de kanten van de kom niet raken.

Katten jagen op hun voedsel in het wild dus krijgen nooit gratis voedsel zonder er moeite voor te doen.

Toepassen in huis: anti schrok kommen gebruiken (dit is uw absolute basis), balletjes waar het eten uitrolt, korrels verstoppen;…

Zet ook drink- en eetbak een 20tal cm van de muur, zodat ze tussen de muur en hun bakje kunnen zitten (veilig gevoel, ze zien alles!) 

Drinken

Als een kat kan kiezen tussen eten of drinken, zal een kat instinctief altijd eerst eten. Dit komt door het natuurinstinct. Daarom is het beter om de drinkbak niet naast de eetbak te plaatsen (omdat ze automatisch minder drinken). Veel katten drinken graag stromend water (bv van de kraan in de keuken of een drinkfontein) en hebben het water graag vers; hou rekening met deze behoefte!

Net zoals bij de eetbakken zijn de drinkkommetjes ideaal gezien laag en breed, en voldoen aan de regel N+1.

Tip: zet enkele grote vazen met veilige waterplanten als bron van verrijking.

Toilet

Een eigen en proper toilet is belangrijk voor mensen, en ook voor katten!

Reinig de kattenbak  2 dagelijks en ververs de kattenbakvulling wekelijks volledig.

In een multi katten huishouden geldt de regel: aantal katten + 1 (bv 3 katten = 4 kattenbakken).

Zorg ervoor dat de kattenbakken groot genoeg zijn voor de kat (anderhalve keer de lengte van de kat). Sommige katten verkiezen een gesloten kattenbak, andere hebben liever een open kattenbak. Zorg wel altijd dat er een makkelijke vluchtroute is.

De meeste katten hebben een voorkeur voor fijn kattenzand of aarde in plaats van grove korrels of pellets, omdat dit aangenamer is voor hun gevoelige pootjes.

Ook de plaatsing van het toilet is belangrijk. Plaats de kattenbak op een rustige plek in huis waar de kat ongestoord zijn gevoeg kan doen, en vermijdt drukke passageplaatsen of plaatsen waar veel lawaai is in huis (bv garage, gang, wasruimte).

Schuilen

Schuilen is een natuurlijke manier van uw kat om te kunnen omgaan met stress in de omgeving. Geef haar dus voldoende mogelijkheden. Enkele voorbeelden: mandjes met hoge randen, lege kartondozen, lege plaatsen in en op kasten. Katten voelen zich veiliger in de hoogte.

Een algemene tip is: als de kat u niet ziet, denkt ze dat u haar ook niet ziet!

Jagen/spelen

Elke kat heeft de basisbehoefte(!) om te jagen, ongeacht de leeftijd van uw kat. Sommige katten jagen graag op vogels, anderen op kleine knaagdieren, anderen dan weer liever op insecten. Spelen met uw kat is belangrijk! Probeer te ontdekken of uw kat liever speelt in de lucht, dan wel liever iets op de grond najaagt, of afwisselend speelt.

We raden aan van 3 tot 5 keer per dag 1 tot 2 minuten (maximum 4 minuten) te spelen met de kat, dit is al voldoende om te voldoen aan de jaagbehoeften van uw kat.

In het begin kan het wat zoeken zijn naar wat uw kat leuk vindt maar de aanhouder wint!

Zo leert de kat haar energie ook kwijt te raken op een goede manier in plaats van ongewenst gedrag zoals de eigenaar of andere katten aan te vallen.

Het is een fabeltje dat een kat niet graag speelt, elke kat wil instinctief jagen maar het is soms even zoeken wat ze het liefste doet.

Opgelet: een kat is een solitaire jager dus ook solitaire speler!!! Speel niet met meerdere katten met 1 speeltje.

We splitsen spelen op in 3 categorieën

Najagen prooi (= najagen en besluipen speelgoed)

Prooi doodtrappelen/bijten = trappelkussentjes met kattenkruid of valeriaan

Prooi opeten = voedselverrijking ( bv voedsel verstoppen in voederballen, speelbuizen, lege flesjes,…)

Op het internet vindt je veel inspiratie voor kattenspeeltjes en voedselverrijking.

Er is ook een verschil tussen levende en dode ‘prooien’.

Laat speelgoed niet altijd liggen eenmaal ze gespeeld hebben. De prooi is dan zogezegd dood. Haal het dan weg om daarna terug interesse te creëren. Er  mogen ook dode prooien liggen maar voorzie ook actieve speelmomenten.

Krabben

Ook krabben is een basisbehoefte van de kat.

Ze krabt omwille van 2 redenen: om haar nagels te scherpen en ook om geuren achter te laten en om spanning los te laten.

Dit is perfect normaal gedrag voor een kat en daarom ook moeilijk af te leren.

Geef de kat veel mogelijkheden om te krabben , zowel op horizontale en verticale vlakken.

Katten die krabben om hun geur af te zetten, gebruiken hier meestal plaatsen  voor waar veel passage (en dus ook veel geur) is, bv de hoek van een zetel, een stoel of tafelpoot,… 

Vaak zijn de commerciële kattenkrabpalen niet lang genoeg. Er zijn goedkope alternatieven: zoals stukje tapijt, textiel (jeansstof!), boomschors of karton die de kat vaak veel leuker vindt!

Het je een meerkattenhuishouden, dat geldt ook de regel N + 1.

Wees creatief!

Goed voorbereiden

1. Verwerf voldoende kennis over beide diersoorten zodat je de gedragingen beter kan begrijpen. Ken de basisnoden en communicatiesignalen van de hond en de kat (zie “hoe krijg ik een gelukige kat”). 
2. Plan nieuwe routines in uw huishouden rekening houdend met de nieuwe huisgenoot en bepaal op voorhand waar de privé ruimte is van welk dier (werk met veiligheidshekken en/of kattenluikjes). Het is heel belangrijk dat elk dier zijn eigen ruimte heeft afgezonderd van de andere huisgenoot waar hij zich veilig voelt en rust heeft. 
3. De keuze van de dieren is ook belangrijk in de zin dat als uw hond of kat al eerder een negatieve ervaring heeft gehad met de andere diersoort dit een slechte basis kan zijn voor een introductie met een lage slaagkans. 
4. Alsook is het belangrijk dat de socialisatie periode goed is verlopen zodat de sociale ‘skills’ voldoende ontwikkeld zijn. 
5. Voor de kat is het belangrijk dat de omgeving al minstens 4 weken op voorhand is aangepast alvorens de hond te introduceren.
6. Voor de hond is het belangrijk dat de basiscommando’s gekend zijn zodat je hem onder controle kan houden doorheen de introductie.

Opmerking: Huishoudens waar de kat eerst aanwezig was waar een hond werd geïntroduceerd had doorgaans meer slaagkans dan als het omgekeerd het geval is.

5 fases ter introductie

1. Eigen huis = veilig huis
2. Heel het huis = veilig huis
3. Ontmoetingsfase = leerfase
4. Dagelijkse routine = aanvaarding
5. Samenleven = evolueren
6. Eigen huis = veilig huis

Een plek voorzien voor zowel de kat als hond om alleen te wennen aan de nieuwe omgeving/geuren/geluiden. Je kan een dekentje of stukje stof op de slaapplek leggen van het dier, om het dan vervolgens te wisselen om ze via geuren al te laten kennis maken.

Deze fase kan enkele dagen tot weken duren het is sterk afhankelijk van het temperament van de kat of hond.

2. Heel het huis = veilig huis

De nieuwe kat of hond alleen op verkenning laten in het volledige huis zonder dat jij of andere huisgenoten aanwezig zijn. Hou minimale toezicht zonder de hond of kat te laten schrikken. Heel belangrijk is dat je het dier dit op zijn eigen temp laat doen en niets forceert. Enkel overgaan tot de volgende stap als beide dieren comfortabel zijn in het hele huis of de ruimte waar de dieren verblijven.

3. Ontmoetingsfase = Leerfase

Deze fase moet in alle rust gebeuren dat wil zeggen op een rustig moment na de dagelijkse huishoudelijke taken. Alsook na de dagelijkse taken van uw huisdier, nadat ze gegeten/gespeeld hebben en buiten zijn geweest. Wees op de hoogte van de stress signalen van de dieren en probeer zo goed mogelijk de lichaamstaal te lezen om stress te vermijden.

De kat beslist hoe snel of hoe traag de introductie zal verlopen. De hond moet de kat naar zich laten komen en niet omgekeerd om trauma’s te vermijden. Het is dus enorm belangrijk dat de hond braaf in zijn mand of gekozen plek blijft wanneer de kat toenadering zoekt. Je kan de hond eventueel afleiden met commando’s/koekjesregen/…

De eerste ontmoeting is best kort en van op een grote afstand en blijf zelf rustig (stem niet verheffen, niet paniekeren bij onverwachte gebeurtenissen,…). Geef beloningen om de nieuwe huisgenoot aan een positieve ervaring te koppelen. Let wel op dat je op het juiste moment een beloning geeft, niet wanneer ze tekenen van angst of stress vertonen. De hond en kat nooit alleen laten in deze fase.

4. Dagelijkse routine = aanvaarding

In deze fase hebben ze onbeperkte toegang tot de gemeenschappelijke ruimtes ( de privé zones blijven privé). Eerst met jouw aanwezigheid en stilaan afbouwen indien alles goed gaat. Goed gedrag blijven belonen en ongewenst gedrag bijsturen. Men moet blijven bijsturen en consequent zijn.

5. Samenleven = evolueren

De dieren worden volwassen of ouder waardoor er door gezondheid gedragsveranderingen kunnen optreden. Als er routines veranderen kan dit ook invloed hebben op het gedrag of de relatie tussen de dieren. Als er zich problemen voordoen is het aangeraden om terug te gaan bij de principes van de introductie.

The key to succes

• Niet te snel opgeven
• Goede kennis van beide diersoorten is noodzakelijk
• Een goede introductie is de basis van de relatie
• Er zijn veel gradaties in de relatie tussen kat en hond, dit kan gaan van elkaar tolereren tot een vriendschap waarbij ze samen slapen. 

Onzindelijkheidproblemen bij katten komen heel vaak voor. Die onzindelijkheid heeft, bij katten die ooit wel zindelijk waren, een duidelijke oorzaak. Deze kan zowel medisch als gedragsmatig zijn.

Hiernaast is het ook belangrijk te herkennen wàt de kat precies doet: plast ze vaak kleine beetjes willekeurig in huis, of plast ze gericht op zetels of stoelen? Op die manier kunnen we bepalen wat het probleem is: echte onzindelijkheid of sproeien. Beide problemen dienen anders aangepakt te worden.

Wat is het verschil tussen sproeien en onzindelijkheid?

Sproeien

Sproeien herken je doordat de kat horizontaal plast. de kat steekt zijn staart omhoog, laat die trillen en plast recht naar achteren.
Sproeien is op zich normaal gedrag van de kat. Zo bakent de kat zijn territorium af. We zien dit dan ook vooral bij ongecastreerde katers. Maar soms is er ook een andere oorzaak voor dit gedrag, en kunnen kattinnen en gecastreerde katten gaan sproeien.

Mogelijke oorzaken van sproeien

• Verlatingsangst: uit zich voornamelijk in verandering van routine en gemis van gezelschap of sociale contacten. Deze katten sproeien als de eigenaar weg is. Door hun eigen geur op vele plaatsen in het huis aan te brengen wordt zo het gemis van hun baasje gecompenseerd.
• Stress: Een eigen geur maakt de kat rustig in een voor hem/haar stressvolle situatie. Een stresssituatie kan zijn: een nieuwe kat in huis, verhuizen, bezoek van de dierenarts,..
• Andere katten: De aanwezigheid van andere katten kan zorgen voor een territoriumstrijd waarbij de kat zijn eigen domein probeert af te bakenen. Dit kunnen katten zijn die in hetzelfde huis zijn maar dit kan evengoed de kater van de buren zijn die elke dag voor het raam paradeert!

Oplossing

• Aan management doen van de omgeving, oorzaak van de stress proberen te achterhalen. Indien u geen idee heeft wat de oorzaak kan zijn, laat je dan helpen door een gedragsdeskundige.
• Katten zijn van nature graag alleen, als ze dit niet kunnen is er iets mis. Men moet zeker medische problemen uitsluiten dmv een klinisch onderzoek! Katten zijn gewend aan hun routine, vaak is de verandering hiervan de oorzaak van negatieve gevoelens. Ga na wat de trigger kan zijn en probeer dit terug te schakelen.
• Feliway® is een product dat rustgevende feromonen bevat. Dit kan ervoor zorgen dat de kat minder stress ervaart. Op de praktijk kunnen we u meer uitleg geven over dit product. Feliway werkt goed ondersteunend, maar dit mag niet als alleenstaande therapie gezien worden!

Onzindelijkheid

Hierbij plast de kat gewoon, gehurkt, maar niet in de kattenbak. Vaak zijn de plasjes klein en zijn ze overal verspreid.

Onzindelijkheid bij de kat heeft 2 grote oorzaken, namelijk lichamelijke problemen of psychische problemen. Daarom is het heel belangrijk om met een kat met onzindelijkheidproblemen eerst altijd langs te gaan bij de dierenarts, om uit te sluiten dat er zich geen lichamelijk probleem voordoet.

Medische oorzaken van onzindelijkheid

Enkele mogelijke medische oorzaken van onzindelijkheid:

• blaasontsteking
• blaasstenen
• nierproblemen
• diabetes
• poliep/tumor
• arthrose

Psychische oorzaken van onzindelijkheid

Er zijn heel veel oorzaken voor psychologische plasproblemen bij de kat. Hieronder sommen we enkele voor u op:

• Te weinig kattenbakken in huis. De regel is: het aantal kattenbakken bekom je door de som van je katten + 1 (bv heeft u 2 katten, dan moet u 3 kattenbakken in huis hebben. Biedt uw kat voldoende mogelijkheden aan om op de juiste plaats zijn/haar behoefte te doen.

• Ook de vorm en grootte van de kattenbak is van belang. De kattenbak mag zeker niet te klein zijn en sommige katten houden ook niet van een overdekte kattenbak, omdat vieze geurtjes daar veel langer blijven hangen. Sommige katten zijn ook bang van het luikje bij gesloten kattenbakken.

• Verandering van plaats. Wanneer u verhuist of uw interieur verandert en de kattenbak een andere plaats toegewezen krijgt in huis, kan het zijn dat uw kat daar slecht op reageert en weigert zijn behoefte te doen op zijn nieuwe plek. Hou daar rekening mee.

• Veel nieuwe prikkels of veranderingen in de omgeving kunnen stress veroorzaken bij de kat: bv. de komst van een nieuwe kat of ander huisdier, een baby, verandering in de gezinssituatie, …

• Een ‘negatieve-kattenbak-ervaring’. Het is mogelijk dat uw kat op een keer op zijn gemak zijn behoefte aan het doen was op zijn kattenbak en daarbij opgeschrikt werd door iemand die per ongeluk tegen de bak stootte. Dit kan al genoeg zijn om uw kat voldoende schrik aan te jagen zodat hij niet meer in de kattenbak durft na die nare ervaring.

• Sommige katten willen vaak al na één plasje of hoopje niet meer op ‘die vuile bak’. De boodschap is dus dagelijks de kattenbak te verversen.

Deze lijst van redenen is nog lang niet volledig, en onzindelijkheid heeft nog veel meer oorzaken die we hier niet allemaal kunnen opnoemen. Neem gerust contact op met de praktijk want in heel veel gevallen kunnen deze problemen opgelost worden.

Hoe maak ik een jonge kat zindelijk?

Je kan in het begin het kitten eens in de kattenbak zetten zodat ze het grind onder haar pootjes voelt, al snel hebben ze door dat ze daar hun behoefte moeten doen.
Instinctief gaat een kat graven, en gaan ze al heel snel de kattenbak gebruiken. Kittens zullen leren op welke ondergrond ze hun behoefte moeten doen. Als ze als kittens vaak op zachte dekentjes hun behoefte hebben gedaan kunnen ze een associatie leggen dat dit een 'toilet' is.
Je kan dit ombuigen door de bepaalde ondergrond weg te nemen en de andere kattenbakken te optimaliseren.

Hoe reinig ik een sproei/urineplas?

Belangrijk is de plaats waar de kat geürineerd heeft niet te gaan reinigen met ammoniakhoudende middelen of bleekwater, aangezien de kat dit kan aanzien als ‘vreemde urine’ (urine bevat ook een hoeveelheid ammoniak) en daarom de neiging zal hebben daar zeker terug bovenop te gaan plassen. Maak een oplossing met 10 delen water + 1 deel biologisch wasmiddel en poets de plaats hiermee. Spoel vervolgens af met water. Maak de plaats goed vochtig met een alcohol oplossing van 80% en laat dit aan de lucht drogen. De plaats is nu grondig gepoetst en ontstmet.